Речиси една година по големата владина најава дека секој студент ќе добие ваучер за набавка на електронски уред во вредност од 250 евра, младите во земјава сè уште чекаат на практична реализација. Наместо лаптопи или таблети, студентите досега добија само нови изјави и уверувања дека процесот за аплицирање за ваучерите ќе започне „наскоро“.
Во последната ваква изјава, од Владата за Мета.мк велат дека издавањето на ваучерите е одложено заради локалните избори. Но, малку е познато дека предвидениот законски рок за искористување на ваучерите е крајот на 2025 година. Па така, ако се знае дека изборите ќе завршат кон средината на ноември, изгледа дека повеќе од 50.000 студенти ќе треба да набавуват електронски уреди во рок од месец и половина. Тоа значи дека во просек ќе треба да се набавуват по 1.000 електронски уреди дневно, секој ден, до крајот на годината.
Ваучерите за студентите не беа предвидени во ниту една од програмите за работа на партиите на последните парламентарни избори. Во октомври 2024 година, премиерот Христијан Мицкоски за прв пат ја најави оваа мерка на 33-та годишна конференција на Унијата на млади сили на ВМРО-ДПМНЕ во Охрид.
„Обзнанувам дека Владата ќе поддржи во наредните месец дена, преку јасни критериуми и јасен систем, ваучери во вредност од 250 евра за електронски уреди, за сите, повторувам, за сите студенти во државава, за сите до еден“, рече премиерот Мицкоски во своето обраќање.
Мерката беше истакната и во повеќе интервјуа и прес-конференции како еден од клучните проекти со кои Владата ќе покаже дека младите се приоритет. Сепак, скоро година дена подоцна, резултатите на терен се речиси никакви.
„По финализирањето на преговорите со ИТ компаниите, кон крајот на оваа година ќе обезбедиме повеќе детали за процесот, како и насоки за тоа како младите ќе можат да ги максимизираат придобивките од овие ваучери“, потенцираше владината портпарка Марија Митева лани во октомври.
Владата во декември 2024 г. соопшти дека во Буџетот се обезбедени средствата за ваучерите и дека сите студенти ќе бидат опфатени. До денес, студентите ги знаат критериумите за пријавување, начинот на кој ќе се извршува истото, но помалку познато им е дека законот за издавање на вредносните ваучери предвидува дека тие мора да се искористат до 1 јануари 2026 година. Неполни 3 месеци од сега.
Корисниците на ваучери за набавка на електронски уред од членот 1 од овој закон, можат да го искористат издадениот ваучер најдоцна до 1 јануари 2026 година кај економските оператори, кои врз основа на објавен јавен повик се избрани и запишани во Листата на економски оператори за реализација на ваучерите за набавка на електронски уреди и имаат склучено договор со Генералниот секретаријат на Владата на Република Северна Македонија за реализација на ваучерите за набавка на електронските уреди, стои во член 8 од Законот за издавање на вредносни ваучери.
Иако правната рамка постои се чини дека практичната имплементација цела година тапка во место. Последниот изговор за неисполнување на ветувањето се локалните избори.
На прашањата на Мета.мк, од Владата одговорија дека процесот на аплицирање и распределба на ваучерите сè уште не е започнат бидејќи во моментов се распишани локалните избори.
„Распределбата ќе започне по завршувањето на изборниот процес, за што јавноста ќе биде навремено информирана. Владата е решена целосно да обезбеди фер и демократски избори, без простор за сомнежи или погрешни толкувања. Затоа практичната реализација ќе се случи по изборите, со цел целосна транспарентност и почитување на демократските принципи“, стои во нивниот одговор.
Од Владата велат дека остануваат „партнер на младите“ и работата да ги задржат во државата. Тие уверуваат дека мерката ќе биде спроведена до крајниот рок предвиден во законот.
„Владата е партнер на младите, затоа преку различна поддршка, мерки и проекти работиме да ги задржиме младите во државата, бидејќи токму младите се иднината на општественото. Посветено и одговорно работиме и придонесуваме за подобар живот за сите, иднина и просперитет,“ велат во одговорот за Мета.мк.
Слично како и Владата, и од Универзитетското студенско собрание при УКИМ (УСС УКИМ) очекуваат процесот за аплицирање за ваучерите за електронски уреди во вредност од 250 евра да почне по изборите.
Претседателот на УСС УКИМ, Александар Николовски, посочува дека било очекувано процесот за доделување на ваучерите да стагнира.
„Очекувавме да трае процесот затоа што мерката беше најавена лани, немаше никаква информација до летово. Меѓувремено ние притискавме оваа мерка да биде пренаменета за други неопходни трошоци поврзани со реконструкција на студентски домови, зградите на ДИВ и ФИНКИ и така натаму, но од Владата решија дека ќе го продолжат овој процес. Според законот би требало до грај на годинава да се заврши процесот“, изјави Николовски.
Останува да се види кога точно ќе започне аплицирањето и распределбата на ваучерите.